Công chúa là con gái trưởng vua Trần Thánh Tông, chị gái vua Nhân Tông, vốn tên húy là Trần Quỳnh Nga. Công chúa có dung nhan tuyệt thế, đủ tài thi họa ca ngâm, được phong Thái trưởng công chúa Thiên Thụy. Đến tuổi cập kê vua cha gả cho Hưng Võ Vương Nghiễn, con trai Hưng Đạo Đại Vương. Nhưng từ nhỏ công chúa đã mến cảnh thiền, dốc chí tu hành nguyện thành phúc quả, nên xin với gia đình cho được toại ý. Từ đó, công chúa thường đi du ngoạn nhiều nơi danh lam thắng tích. Năm Quý Mùi, công chúa đến xã Nghi Dương, huyện Nghi Dương, phủ Kinh Môn, công chúa thấy nơi đây núi non sông nước thật là đẹp bèn dựng một am nhỏ ngày đêm đèn hương thờ Phạt. Sau lại mở rộng chùa, tạc tượng, đúc chuông làm cho ngôi chùa tự xưng đạo hiệu là Đại uy Thiên Thánh; lại mở rộng việc khai khẩn ruộng vườn, phát điền khí cho nhiều người cày cấy. Từ đấy dân Nghi Dương ngày càng đầy đủ, giàu có. Tháng Giêng năm Ất Dậu (1285), tướng Nguyên là Ô-mã-nhi đem quân xâm phạm các xứ Vân Đồn, Vạn Kiếp rồi vào Nghệ An. Thượng hoàng có ý định gả công chúa cho tướng Nguyên để làm kế hoãn binh. Nhưng công chúa xin thượng hoàng cho được tiếp tục ở chùa thờ Phật, thiết lập đàn tràng, bố thí cho kẻ khó. Vũ Hải người xã Du Lễ, cảm phục công đức lớn lao của công chúa đã tiến cúng 26 mẫu ruộng vào chùa. Công chúa lại là người giỏi cai quản công việc, đặt hiệu lệnh bằng tiếng mõ để các người làm nghe mà đi làm hay nghỉ ngơi, ăn uống. Từ đó mọi người thường gọi là: 'Bà chúa mõ'. Nhân đó, công chúa đổi tên chùa là chùa Đồng Mục; lại cho đắp một gò đất bên chùa để xem thời tiết, dựng một nhà ở cánh đồng Mõ để làm kho chứa nông cụ, giống má, đào giếng nước cho mọi người có nước uống trong lành.
Mùa Xuân năm Mậu Tý, quân Nguyên thua, đất nước thanh bình, hai vua xa giá về kinh sư, đại xá thiên hạ.
Ngày 25 tháng 5 năm Canh Dần (1290) Thượng hoàng Thánh Tông mất. Mùa Xuân năm Quý Tỵ (1293) Nhân Tông nhường ngôi cho Thái tử Thuyên, xưng là thượng hoàng, xuất giá tu ở núi Yên Tử. Thái tử lên ngôi đổi niên hiệu là Hưng Long, hiệu là Anh Tông. Nhà vua ban chiếu quy định ruộng đất của các thân vương đời Thái tông được miễn thuế. Công chúa tâu bày tình hình 5 xã, nhà vua chuẩn cho 5 xã được miễn thuế, lao dịch. Từ đó dân 5 xã đều đội ơn công đức của công chúa.
Ngày 3 tháng 11 năm Mậu Thân, thượng hoàng Nhân Tông và công chùa cùng mất. Thi hài bà được đưa về chùa Tư Phúc ở kinh sư lập tháp an táng. Vua Trần Anh Tông ra sắc chỉ tặng phong là Trần triều A Nương Thiên Thụy Quỳnh Trân công chúa, lại ban cấp hơn 300 quan tiền đồng cho 5 xã Nghi Dương, Xuân Dương, Mai Dương, Tú Đôi, Du Lễ rước sắc về xã Nghi Dương lập miếu thờ.
Nghi Dương xã thần tích AE.a.12/9; Toàn thư
